Wij, het Portugese volk: vechten voor wat belangrijk is
Een nieuwe fase van globalisering en een potentiële proxy-oorlog
-
Het aantal burgerprotesten is echter niet echt het probleem. Volgens de European Social Survey 2013 groeide het percentage mensen dat meedeed aan ten minste één openbaar protest aanzienlijk van 2008 tot 2012. Volgens deze bron is de deelname aan een openbaar protest meer dan verdubbeld, van 2,4% in 2010 tot 6,8 % in 2012. Uit een studie van de Portugese politie is gebleken dat alleen al in Lissabon de openbare protesten zijn toegenomen van 244 in 2010 tot 298 in 2011 en 579 in 2012. Deze protesten waren met name gericht tegen beleidskwesties in verband met de wereldwijde crisis en de economische en sociale bezuinigingsmaatregelen die volgden. Op het toneel ontbraken protesten voor institutionele verbetering of voor de meer fundamentele veranderingen die nodig zijn in het Portugese politieke systeem, veranderingen die het politieke proces zouden verbeteren waardoor ongewenste beleidsresultaten in de eerste plaats werden geproduceerd. Het is niet verrassend dat medio 2013 de golf van protesten afnam zonder enige significante impact op het politieke landschap achter te laten, juist omdat ze zich niet op de onderliggende oorzaken concentreerden.
-
Wanneer het Portugese volk op straat protesteert, maar er niet in slaagt de grondoorzaken voor hun protest aan te vallen, laten ze onbewust de instellingen onbetwist die hun legitieme zorgen, frustraties en ambities als burgers ondermijnen en mensen. Het is niet voldoende dat mensen protesteren tegen ongewenst beleid, als ze niet ook protesteren tegen de regels van het politieke systeem dat dat beleid produceert. Het ongelukkige patroon hier is dat mensen niet protesteren tegen de huidige ondemocratische kieswet, tegen het financieringsstelsel van de partijen, tegen de statuten die parlementariërs reguleren, tegen corruptie of tegen het gebrek aan transparantie in de benoemingen voor de leiding van openbare bedrijven, onder andere belangrijke hoekstenen van het politieke systeem. Je zou denken dat wij het Portugese volk zouden zijn. Maar dat doen we niet!
-
Sinds april 1976 zijn wij, het Portugese volk, als groep gestopt met het protesteren op een aanzienlijk mobiliserende manier tegen onze gebrekkige, verouderde, oneerlijke en ongelijke politieke instellingen. We protesteren graag tegen wat ons wordt afgenomen, maar we bundelen geen krachten voor wat we samen kunnen bevorderen, over kwesties die partijlijnen overstijgen. De zeven grondwetswijzigingen bieden een zeer goede illustratie van deze collectieve traagheid. Vijf van de zeven amendementen (1992, 1997, 2001, 2004 en 2005) hadden hoofdzakelijk betrekking op de aanpassing van de Portugese grondwet aan "externe" factoren - nieuwe juridische kaders van de Europese Unie. De resterende twee (1982 en 1989) vonden voornamelijk plaats om aanpassingen aan te brengen die in 1976 niet volledig werden aangepakt, zoals het uitsterven van het Revolutiecomité, de oprichting van het Hooggerechtshof en de bevordering van de beginselen van de vrije markt en de open economie. Anders is er gedurende veertig jaar heel weinig institutionele innovatie van binnenuit geweest! De kieswet, nu vier decennia oud, werd in deze periode slechts één keer gewijzigd: de vermindering van het aantal zetels in het parlement in 1989 van 250 naar 230.
-
Zoals hierboven beschreven in de 'MLA-zaak', zijn de meest fundamentele wetten van democratische transparantie en verantwoording in Portugal zo ontoereikend dat ze ethisch onbetaalbaar zijn geworden. De Portugese Nobelprijswinnaar Jose Saramago deed ooit een beroep op 'elke burger in een politicus te veranderen'. In onze huizen zijn we allemaal al politici, evenals voetbalcoaches, maar niet daarbuiten, in het openbaar waar het ertoe doet. Het wordt tijd dat we als een collectieve metapartij staan en vechten voor wat belangrijk is: wij, het Portugese volk.
-
Vorige week hoorden de Portugese mensen dat hun voormalige ministerie van Financiën een baan bij Arrow Global accepteerde - een toonaangevende wereldwijde koper en manager die profiteerde van de mislukte inspanningen van diezelfde overheidsfunctionaris, tijdens haar ambtstermijn als minister om de Portugese banken BES, BNP en Banif te redden, die in 2015 als laatste instortte. Het bedrijfsmodel van Arrow Global hangt af van de slechte prestaties van reeds kwetsbare banksystemen, zoals de Portugezen. Het is hetzelfde bedrijf waarmee de voormalige minister (een overheidsfunctionaris!), Die over kritische, private, gevoelige en inzichtelijke informatie beschikt, waaronder staatsgeheimen, nu haar professionele ervaring zal delen. Ondanks fundamentele ethische overwegingen zijn de acties van Maria Luis Albuquerque (MLA) volgens de Portugese wet niet illegaal. In feite wordt ze ondersteund door veel van haar sociaal-democratische kameraden, waaronder hun leider en voormalig premier, Pedro Passos Coelho ...
-
Er is meer! Mevrouw Luis Albuquerque, die sinds november lid van het Parlement is, toen de sociaal-democraten hun ambtstermijn verloren, zal vrijwel zeker door de ethische commissie van het Parlement worden toegestaan haar zetel te behouden. Arrow Global, wiens bedrijfsresultaten positief afhangen van de tegenslagen van het Portugese volk, zal voor hun adviseur een voormalige staatssecretaris van Financiën, een voormalige minister van Financiën en een huidige wetgever hebben. Drie 007 geheime agenten in één persoon - inderdaad een koopje voor Arrow Global!
-
Als de 'draaideur' vanuit ethisch en juridisch oogpunt al heel problematisch is, wat moeten we dan van de deur maken die helemaal niet 'draait'? Dat wil zeggen, wanneer de wetgever haar baan in het parlement mag behouden en tegelijkertijd een nieuwe baan in de particuliere sector aanvaardt ?! Het is redelijk om aan te nemen dat dit scenario ondenkbaar is, en niet te vergeten illegaal, in een West-Europees land dat, ondanks zijn relatief recente democratisering, in 1986 tot de Europese Unie is toegetreden. Maar dat is het niet! Het zou ook redelijk zijn om aan te nemen dat politieke tegenstanders 'gek' zouden worden met zo'n precaire situatie, die een potentiële bedreiging voor de nationale veiligheid vormt. Maar dat zijn ze niet! De realiteit is dat de status-quo zowel links als rechts ten goede komt. En de voordelen zijn nu nog duidelijker dan ooit tevoren, aangezien meer partijen toegang hebben gekregen tot macht en invloed. Communisten (PCP) en linksen (BE) hebben immers pas voor het eerst de facto participatie in de regering gekregen. Men zou ook kunnen doen geloven dat het Portugese volk in verontwaardiging zou opstaan en protesteert op straat. Maar dat zullen ze niet! Hoe kunnen we dan verwachten dat het systeem verandert met zulke uiteenlopende belangen op deze verwarrende manier?
-
Op 2 april is het veertig jaar geleden dat een democratische grondwet voor het eerst werd aangenomen in Portugal, in 1976. En toch worden wij, het Portugese volk, nog steeds niet gehoord in ons nationale parlement. Helaas komt dit niet als een verrassing! Het is tenslotte niet het Portugese volk dat zijn "vertegenwoordigers" kiest. In plaats daarvan stemt het Portugese volk op een shortlist van kandidaten die zijn opgesteld door politieke partijen en toch komt een groot aantal van degenen die worden gekozen in de regering terecht en niet als "vertegenwoordigers" in het parlement. Weer anderen, nog minder verbonden met het electoraat - hun problemen en ambities - worden als vervangers genoemd. Het wordt niet veel minder representatief dan dat.
-
Zelfs de nieuwe sociale bewegingen, zoals "Geracao a Rasca - M12M" (2011) en "Que se lixe a Troika! - QSLT" (2012/2013), terwijl ze massaal participeerden , waren niet in staat om de arbeid / inkomen vakbondsstijl van de protesten te veranderen.
-
Sinds 1976 zijn onze protesten altijd om dezelfde redenen geweest: hogere salarissen, betere arbeidsvoorwaarden, pensioenen, uitkeringen en diensten, lagere belastingen, tegen ongelijkheden in bezuinigingen, werkloosheid, vermindering van openbare diensten en hetzelfde. We hebben echter niet geprotesteerd voor wat echt belangrijk is. En de paradox is dat wat het Portugese volk het meest irriteert, geen economische en sociale kwesties zijn. Het is eerder het diepe gebrek aan leiderschap en ethiek in ons politieke systeem dat ons het meest demoraliseert.