Natriumbenzoaat: gebruik, gevaren en veiligheid

Elektrolytstoornissen

Natriumbenzoaat is een conserveermiddel dat wordt toegevoegd aan sommige frisdranken, verpakte levensmiddelen en producten voor persoonlijke verzorging om de houdbaarheid te verlengen.
Sommige mensen beweren dat dit door de mens gemaakte additief onschadelijk is, terwijl anderen het koppelen aan kanker en andere gezondheidsproblemen.
Dit artikel geeft een gedetailleerd overzicht van natriumbenzoaat, inclusief het gebruik en mogelijke veiligheidsrisico's.

Wat is natriumbenzoaat?

Natriumbenzoaat is het best bekend als conserveermiddel dat wordt gebruikt in bewerkte voedingsmiddelen en dranken om de houdbaarheid te verlengen, hoewel het verschillende andere toepassingen heeft.
Het is een reukloos, kristallijn poeder gemaakt door benzoëzuur en natriumhydroxide te combineren. Benzoëzuur is op zichzelf een goed conserveermiddel en door het te combineren met natriumhydroxide lost het op in producten (1).
Natriumbenzoaat komt niet van nature voor, maar benzoëzuur komt in veel planten voor, waaronder kaneel, kruidnagel, tomaten, bessen, pruimen, appels en veenbessen (2).
Bovendien produceren bepaalde bacteriën benzoëzuur bij het fermenteren van zuivelproducten zoals yoghurt (1, 3).

Verschillende toepassingen in verschillende industrieën

Afgezien van het gebruik in bewerkte voedingsmiddelen en dranken, wordt natriumbenzoaat ook toegevoegd aan sommige medicijnen, cosmetica, producten voor persoonlijke verzorging en industriële producten.
Hier zijn de vele functies nader bekeken.
Natriumbenzoaat is het eerste conserveermiddel dat de FDA in levensmiddelen toestaat en nog steeds een veel gebruikt voedingsadditief. Het is geclassificeerd als Algemeen herkend als veilig (GRAS), wat betekent dat experts het als veilig beschouwen wanneer het wordt gebruikt zoals bedoeld (1, 4).
Het is internationaal goedgekeurd als additief voor levensmiddelen en krijgt het identificatienummer 211. Het wordt bijvoorbeeld vermeld als E211 in Europese voedingsproducten (5).
Natriumbenzoaat remt de groei van potentieel schadelijke bacteriën, schimmels en andere microben in voedsel, waardoor bederf wordt voorkomen. Het is vooral effectief in zure voedingsmiddelen (6).
Daarom wordt het vaak gebruikt in voedingsmiddelen, zoals frisdrank, citroensap in flessen, augurken, jam, slasaus, sojasaus en andere kruiden.
Natriumbenzoaat wordt gebruikt als conserveermiddel in sommige vrij verkrijgbare en voorgeschreven medicijnen, met name in vloeibare medicijnen zoals hoestsiroop.
Bovendien kan het een smeermiddel zijn bij de pilproductie en maakt het tabletten transparant en soepel, waardoor ze snel afbreken nadat u ze hebt ingeslikt (1).
Ten slotte kunnen grotere hoeveelheden natriumbenzoaat worden voorgeschreven om verhoogde ammoniakspiegels in het bloed te behandelen. Ammoniak is een bijproduct van de afbraak van eiwitten en bloedspiegels kunnen gevaarlijk hoog worden in bepaalde medische aandoeningen (2).
Natriumbenzoaat wordt vaak gebruikt als conserveermiddel in cosmetica en producten voor persoonlijke verzorging, zoals haarproducten, babydoekjes, tandpasta en mondwater (2).
Het heeft ook industriële toepassingen. Een van de grootste toepassingen is corrosie tegen te gaan, zoals in koelvloeistoffen voor automotoren (2, 7).
Bovendien kan het worden gebruikt als stabilisator bij de fotoverwerking en om de sterkte van sommige soorten plastic te verbeteren (2).

Mogelijke gezondheidsproblemen

Sommige mensen zijn over het algemeen wantrouwend over alle chemische additieven, inclusief natriumbenzoaat. Voorstudies roepen vragen op over de veiligheid ervan, maar er is meer onderzoek nodig.
Een grote zorg over het gebruik van natriumbenzoaat is het vermogen ervan om te zetten in benzeen, een bekend carcinogeen.
Benzeen kan zich vormen in frisdrank en andere dranken die zowel natriumbenzoaat als vitamine C (ascorbinezuur) bevatten (8).
Met name dieetdranken zijn gevoeliger voor benzeenvorming, omdat de suiker in normale frisdranken en fruitdranken de vorming ervan kan verminderen (9).
Andere factoren, zoals blootstelling aan hitte en licht, evenals langere opslagperioden, kunnen het benzeenniveau verhogen (9).
In 2005 bevatten 10 van de 200 frisdranken en andere fruitdranken die door de FDA zijn getest meer dan 5 delen per miljard (ppb) benzeen - wat de limiet is voor veilig drinkwater, vastgesteld door het US Environmental Protection Agency (EPA) (8).
Vooral frisdranken met fruitsmaak en sapdranken overschreden 5 ppb benzeen. Sindsdien zijn deze tien dranken opnieuw geformuleerd om aanvaardbare niveaus op te leveren of is natriumbenzoaat volledig verwijderd.
De FDA heeft geen recentere productanalyses gepubliceerd, maar heeft verklaard dat het lage gehalte aan benzeen in dranken geen gezondheidsrisico inhoudt (8).
Toch ontbreken er langetermijnstudies ter beoordeling van de relatie tussen het regelmatig consumeren van lage benzeengehaltes en het risico op kanker (9).
Voorlopige studies hebben andere mogelijke risico's van natriumbenzoaat geëvalueerd, waaronder:
Meer onderzoek, vooral bij mensen, is nodig om deze eerste bevindingen te bevestigen.

Kan medicinale voordelen hebben

In grotere doses kan natriumbenzoaat bepaalde medische aandoeningen helpen behandelen.
De chemische stof verlaagt hoge bloedspiegels van het afvalproduct ammoniak, zoals bij mensen met een leveraandoening of erfelijke ureumcyclusstoornissen - aandoeningen die de uitscheiding van ammoniak via urine beperken (17, 18) .
Bovendien hebben wetenschappers manieren geïdentificeerd waarop natriumbenzoaat medicinale effecten kan hebben, zoals door ongewenste verbindingen te binden of de activiteit van bepaalde enzymen te beïnvloeden die de niveaus van andere verbindingen verhogen of verlagen (19, 20 ).
Andere mogelijke medicinale toepassingen van natriumbenzoaat die worden onderzocht, zijn onder meer:
Ondanks mogelijke voordelen kan natriumbenzoaat bijwerkingen hebben, waaronder misselijkheid, braken en buikpijn (2, 18).
Bovendien kunnen medicinale doses natriumbenzoaat uw lichaam uitputten van het aminozuur carnitine, dat een cruciale rol speelt bij de productie van energie. Dit kan het noodzakelijk maken om een carnitinesupplement te nemen (29, 30).
Om deze redenen wordt natriumbenzoaat alleen als voorgeschreven medicijn gegeven in zorgvuldig gecontroleerde doses en met voortdurende monitoring.

Algemene veiligheid

De FDA staat tot 0,1% natriumbenzoaat op basis van gewicht toe aan voedingsmiddelen en dranken. Indien gebruikt, moet het worden opgenomen in de ingrediëntenlijst (31).
Uw lichaam accumuleert geen natriumbenzoaat. Integendeel, u metaboliseert en scheidt het binnen 24 uur uit in uw urine - wat bijdraagt aan de veiligheid ervan (31).
De WHO heeft de aanvaardbare dagelijkse inname (ADI) voor natriumbenzoaat ingesteld op 0-2,27 mg per pond (0-5 mg per kg) lichaamsgewicht. Mensen overschrijden de ADI meestal niet via een normaal dieet (2, 32, 33).
Toch kunnen sommige mensen gevoeliger zijn voor dit additief. Raadpleeg een arts voor geschikte testen als u vermoedt dat u allergisch bent voor natriumbenzoaat (2).
Wat natriumbenzoaat in producten voor persoonlijke verzorging betreft, rangschikt de werkgroep Milieu het additief op een gevarenniveau van 3 op een schaal van 0 tot 10 - wat betekent dat het algemene risico van het gebruik ervan relatief is laag (34).

De onderste regel

Natriumbenzoaat wordt als veilig beschouwd en mensen overschrijden over het algemeen de ADI van 0-2,27 mg per pond (0-5 mg per kg) lichaamsgewicht niet, hoewel sommige personen mogelijk meer gevoelig.
Dit additief is in verband gebracht met een verhoogd risico op gezondheidsproblemen zoals ontstekingen, ADHD en obesitas, maar er is meer onderzoek nodig.
Vergeet niet dat sommige additieven hun goedkeuring voor algemeen erkend als veilig (GRAS) verliezen als nieuwe studies zijn voltooid, dus het is belangrijk om de veiligheid ervan te blijven evalueren en individuele variabiliteit te herkennen hoe het toevoegingsmiddel wordt getolereerd.
Hoe dan ook, het is altijd verstandig om uw inname van bewerkte voedingsmiddelen te minimaliseren en persoonlijke verzorgingsproducten te selecteren met minder kunstmatige toevoegingen en meer natuurlijke ingrediënten.